Cleese over extremisme

We kunnen er maar beter hard om lachen: het legendarische Fawlty Towers zit in de hoek waar de klappen vallen. De beroemdste aflevering (The Germans) uit 1975 - ruim vijfenveertig jaar oud alweer - wordt tijdelijk uit het Britse televisiearchief gehaald. Niet omdat de sitcom beledigend is voor onze oosterburen. Wel omdat de seniele major in deze aflevering te gekleurde opmerkingen over het Indiase cricketteam maakt.

Tijden veranderen. Maar toch alsjeblieft niet in de richting waar we vijftig jaar oude humor gaan wegpoetsen.

De doorgeslagen politiek correctheid om John Cleese & co van het scherm te halen, verschilt in de grond niet met de boekverbrandingen van 85 jaar geleden. Toen de werken van Remarque, Einstein en Mann er aan moesten geloven. Een boude vergelijking misschien, maar de parallel valt niet te ontkennen. Overheden of instanties die bepalen wat we wel en niet mogen zien of lezen ... om van te gruwelen.

John Cleese is niet alleen grappig. Ook wijs. Ik vond een heel oud filmpje waarin hij haarfijn het fenomeen 'extremisme' uitlegt. Bekijk 'm eens, het is een les voor het leven. De moraal van zijn (grappige) uitleg: zowel linkse als rechtse fanaten hebben een bloedhekel aan de vaak grote, stille middengroep.

Een groep waartoe ik mijzelf toe reken. Zoveel begrip als ik heb voor de woede over politiegeweld en de roep om gelijke kansen en behandeling voor iedereen, zo weinig begrip heb ik voor al die lui die doorslaan. Die standbeelden van sokkels trekken, het zonder gene over 'zwart' en 'wit' durven te hebben en daar allerlei generalisaties op loslaten en die demonstreren als een vrijbrief zien om rotzooi te trappen. Hoe meer we die kant opgaan, hoe meer de stille middengroep minder stil wordt. En 'allemaal leuk en aardig, maar tot hier en niet verder' roept tegen alles wat zich extreem manifesteert aan de linker of rechter zijde.

Het gevolg van dat domme gepolariseer en ongeremde beeldenstormen is dat elke waardevolle discussie over discriminatie onmogelijk wordt. Extremisten gijzelen het debat ... en gaan er uiteindelijk aan ten onder. Binnen no time is alles 'back to normal', zonder dat er wezenlijk wat verandert. Gemiste kans.

En ondertussen is die aflevering van 'The Germans' deze weken vaker bekeken dan ooit. Over de plank misslaan gesproken.